Thời Đông Chu bên Tàu, chiến tranh liên
miên, các nước chư hầu loạn lạc, dân chúng phiêu bạt điêu linh, lầm than
đói khổ... Thầy trò Khổng Tử trên đường từ Lỗ sang Tề cũng lâm vào cảnh
rau cháo cầm hơi và có nhiều ngày phải nhịn đói, nhịn khát. Tuy vậy,
không một ai kêu than, thoái chí; tất cả đều quyết tâm theo thầy đến
cùng.
May mắn thay, ngày đầu tiên đến đất Tề, có
một nhà hào phú từ lâu đã nghe danh Khổng Tử, nên đem biếu thầy trò một
ít gạo. Khổng Tử liền phân công Tử Lộ dẫn các môn sinh vào rừng kiếm
rau, còn Nhan Hồi thì đảm nhận việc thổi cơm.
Sau khi Tử Lộ dẫn các môn sinh vào rừng
kiếm rau, Nhan Hồi thổi cơm ở nhà bếp, Khổng Tử nằm đọc sách ở nhà trên,
đối diện với nhà bếp, cách một cái sân nhỏ. Đang đọc sách bỗng nghe một
tiếng "cộp" từ nhà bếp vọng lên, Khổng Tử ngừng đọc, liếc mắt nhìn
xuống thì thấy Nhan Hồi từ từ mở vung, lấy đũa xới cơm cho vào tay và
nắm lại từng nắm nhỏ... Xong, Nhan Hồi đậy vung lại, liếc mắt nhìn chung
quanh... rồi từ từ đưa cơm lên miệng...
Hành động của Nhan Hồi không lọt qua đôi mắt của người thầy. Khổng Tử thở dài, ngửa mặt lên trời mà than rằng: "Chao
ôi! Học trò giỏi nhất của ta mà lại đi ăn vụng thầy, vụng bạn, đốn mạt
như thế này ư? Bao nhiêu kỳ vọng ta đặt vào nó thế là tan thành mây
khói!"
Sau đó, Tử Lộ cùng các môn sinh khác mang rau về. Nhan Hồi lại luộc rau. Khổng Tử vẫn nằm im đau khổ.
Một lát sau rau chín. Nhan Hồi và Tử Lộ dọn cơm lên nhà trên; tất cả các môn sinh chắp tay mời Khổng Tử xơi cơm.
Khổng Tử ngồi dậy và nói rằng: "Các con
ơi! Chúng ta đi từ đất Lỗ sang Tề đường xa vạn dặm, thầy rất mừng vì
trong hoàn cảnh loạn lạc, dãi nắng dầm mưa, đói khổ như thế này mà các
con vẫn giữ được tấm lòng trong sạch, các con vẫn yêu thương đùm bọc
nhau, các con vẫn một dạ theo thầy, trải qua bao nhiêu chặng đường đói
cơm, khát nước... Hôm nay, ngày đầu tiên đến đất Tề, may mắn làm sao
thầy trò ta lại có được bữa cơm. Bữa cơm đầu tiên trên đất Tề làm thầy
chạnh lòng nhớ đến quê hương nước Lỗ! Thầy nhớ đến cha mẹ thầy... cho
nên thầy muốn xới một bát cơm để cúng cha mẹ, các con bảo có nên chăng?"
Trừ Nhan Hồi đứng im, còn các môn sinh đều chắp tay thưa: "Dạ thưa thầy, nên ạ!"
Khổng Tử lại nói: "Nhưng không biết nồi cơm này có sạch hay không?"
Tất cả học trò không rõ ý Khổng Tử muốn nói gì nên ngơ ngác nhìn nhau. Lúc bấy giờ Nhan Hồi liền chắp tay thưa: "Dạ thưa thầy, nồi cơm này không được sạch."
Khổng Tử hỏi: "Tại sao?"
Nhan Hồi thưa: "Khi cơm chín con mở
vung ra xem thử cơm đã chín đều chưa, chẳng may một cơn gió tràn vào, bồ
hóng và bụi trên nhà rơi xuống làm bẩn cả nồi cơm. Con đã nhanh tay đậy
vung lại nhưng không kịp. Sau đó con liền xới lớp cơm bẩn ra, định vứt
đi... nhưng lại nghĩ: cơm thì ít, anh em lại đông, nếu bỏ lớp cơm bẩn
này thì vô hình trung làm mất một phần ăn, anh em hẳn phải ăn ít lại. Vì
thế cho nên con đã mạn phép thầy và tất cả anh em, ăn trước phần cơm
bẩn ấy, còn phần cơm sạch để dâng thầy và tất cả anh em... Thưa thầy,
như vậy là hôm nay con đã ăn cơm rồi... Bây giờ, con xin phép không ăn
cơm nữa, con chỉ ăn phần rau. Thưa thầy, nồi cơm đã ăn trước thì không
nên cúng nữa ạ!"
Nghe Nhan Hồi nói xong, Khổng Tử ngửa mặt lên trời mà than rằng: "Chao
ôi! Thế ra trên đời này có những việc chính mắt mình trông thấy rành
rành mà vẫn không hiểu được đúng sự thật! Suýt chút nữa là Khổng Tử này
trở thành kẻ hồ đồ!"
Sưu tầm
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét